Vươn Lên Nơi Đất Mỹ

Người viết: KIM TRẦN
Bài tham dự số: 389-698-vb31231
Kim Trần, sinh năm 1983, chỉ mới 19 tuổi, định cư tại Santa Ana, đã góp ba bài viết về nước Mỹ. Bài trước đây ghi nhận một cách tinh tế về những kiểu ăn mày “đầy sáng tạo” mà cô thấy ở Mỹ. Lần này, bài thứ tư của cô, là một bình luận ngắn. Cách viết và chữ nghĩa cho thấy cô rời Việt Nam chưa lâu. Mong Kim Trần sẽ viết tới câu chuyện của chính cô trong gia đình, nhà trường, từ Việt Nam tới Mỹ.
*
Luồng di dân của cộng đồng người Việt đến Hoa Kỳ vì đủ thứ nguyên nhân … đã làm dân số người Việt nhất là ở California tăng cơ học với tốc độ chóng mặt.
Khi còn gian nan, cực nhọc vật lộn kiếm một chỗ đứng chân khá để đảm bảo kế sinh nhai, những cư dân "tân tòng" này luôn cố gắng một cách vừa tội nghiệp, vừa đáng kính nể để tự đồng hóa mình với dân cư bản địa.
Đầu tiên là quần áo, giày dép, thứ đến nữa là lời ăn tiếng nói, rồi cách ăn uống giao du. Sâu xa hơn nữa là cách chọn vợ kén chồng, giáo dục con cái theo kiểu …Mỹ.
Cùng với thời gian, bằng nghị lực phi thường, sự nâng đỡ và kinh nghiệm của dân nhập cư đồng hương từ nhiều thế hệ trước cộng với không ít may mắn do thời thế mang lại, cộng đồng Việt tại Mỹ đã khẳng định được sự tồn tại hợp lý, hợp pháp. Nhiều người đã đạt được những vị trí quan trọng trong xã hội hoặc thành công trong ngành nghề chuyên môn và có một đời sống vật chất khá trong xã hội Mỹ.
Từ đây, bắt đầu quá trình đồng hóa ngược. Những cựu dân bản địa bắt đầu từ chỗ tò mò quan sát, tiến tới háo hức tìm hiểu kinh nghiệm thành đạt của những người mới ngày nào còn là dân "nhà quê lên tỉnh". Và như thế, vô hình chung lối sống, phong cách của mọi người đã được áp đặt một cách nhẹ nhàng, tự nhiên và hợp lý vào phong cách sống vốn được coi là "cao hơn" lịch lãm hơn của cư dân Mỹ.
Nếu như cách ăn mặc không bị đồng hóa ngược bởi nó chịu sự tác động không thể cưỡng lại được của mốt, thì lời ăn tiếng nói, nhất là phương ngữ và phát âm, là một khía cạnh quan trọng của văn hóa Việt Nam đã bị Mỹ hóa nhiều nhất. Kiểu chào hỏi "Hi, How are you" or "What's up" từ chỗ nửa đùa nửa thật đã trở thành câu chào hỏi chính thức của người sống ở Mỹ nhất là các vị thành niên, thanh niên không phân biệt màu da chủng tộc. Cách chào theo phong tục Việt dường như dần dà chỉ tồn tại ở những ông cụ bà lớn tuổi với nhau.
Sang Mỹ dĩ nhiên ai ai cũng thương nhớ quê nhà, nhưng những ai sống ở California nhất là miền Nam thì chứng bệnh "thương nhớ đồng quê" dẫu sao cũng thuyên giảm bởi vì đâu đâu cũng là người Việt. Báo chí, âm nhạc, phim ảnh Việt đầy đủ.
Mặc dầu không được tận mắt nhìn thấy "cây đa bến nước con đò, con trâu đi trước, cái cày đi sau" nhưng người dân ở Cali có thể đổ xô đi ăn các món Việt vào mỗi cuối tuần rảnh rỗi, đi chợ mua đồ, cùng nhau xem ca nhạc, triển lãm tranh ảnh về Việt Nam. Dành cho giới trẻ Việt Nam ở Mỹ, quán Bar, karaoke trang trí nửa Mỹ, nửa Việt, các tiếp viên Việt Nam váy ngắn tiếp rượu Tây cùng các món ăn lươn, ếch, cua, rắn… mọc lên như nấm. Người ta lũ lượt kéo nhau đến ăn uống, cười nói bàn chuyện nhân tình thái thế, khẳng định sự sành điệu và tấm lòng hồi nhớ cố hương của mình.
Ngồi gần các cụ già ở một số quán ăn hay cà phê…câu đầu lưỡi thường bao giờ cũng là "Ngày xưa ở quê tôi…" hoặc "cái hồi mới sang Mỹ". Ôn lại quá khứ hàn vị, mang quê hương bản quán cha mẹ họ hàng ra kể với một giọng sót thương tội nghiệp có gia giảm tùy đối tượng người nghe cũng là một cách nói sành điệu kiểu mới.
Sang hơn nữa ấy là tìm hẳn về quê hương Việt Nam theo đúng nghĩa đen, nhưng không phải ai cũng làm được việc này. Phải có thật nhiều tiền mới có thể làm chủ một mãnh đất ở quê, thuê người trông nom, cuối tuần hay ngày lễ dẫn gia đình, bạn bè, khoe tiền một cách kín đáo, sành điệu cho dân làng ngơ ngác. Có những Việt kiều về nước vung tiền cho những cuộc ăn chơi thượng lưu qua đi để lại chốn quê yên tình một chút xáo trộn, một chút mơ tưởng hảo huyền kèm theo tiếng thở dài của ai đó, để lại bãi rác đầu làng những vỏ đồ hộp, vỏ chai, vỏ lon nước ngọt mà hôm sau trẻ con xúm vào tìm tòi, để lại trong tâm trí những người trở lại chốn thị thành một nổi tự hào, mình đã trở thành người dân… cao cấp với cái biệt danh "Việt kiều hồi hương".
Những nhận xét trên chẳng phải để phê phán hay châm chọc gì ai. Bản thân người viết cũng có gốc gác nửa quê nửa tỉnh và mỗi khi tình cảm làng quê trổi dậy thì bao giờ cũng cố gắng kiếm một việc gì đó làm cho quên đi nổi nhớ thương da diết.
Dễ chịu làm sao khi có thể bắt đầu trò chuyện với bạn hữu bằng câu "Ở quê tớ ấy mà…"

Kim Trần

• Lễ Cựu Chiến Binh và Lễ Tạ Ơn
• Anh và Em
• Khi Nắng Vào Thu
• Từ Bản Nhạc “người Di Tản Buồn”