Chàng Việt Kiều Trong Bệnh Viện Tâm Thần

Tác giả cư ngụ tại Garden Grove, Quận Cam, California.

Làm việc trên 10 năm trời trong nhà thương điên, thường gọi là bệnh viện tâm thần ở Hoa Kỳ (Mental Healthcare), tôi đã tiếp xúc với những bịnh nhân đồng hương thật đặc biệt, và cười ra nước mắt với những bịnh nhân này. Trong số những bịnh nhân đó có "hắn".

Hắn được chuyển từ phòng ETS (Evaluation & Treatment Service) gọi là phòng chẩn đoán bệnh trạng- sang khu trị bệnh dãy số 1 (unit 1) từ giữa khuya ngày chủ nhật.

Sáng thứ hai vào nhà thương, tôi tiếp xúc với hắn, và được biết, hắn đang ngủ ngoài vỉa hè khu Little Saigon (homeless) bị cảnh sát bố ráp giữa đêm, hốt hết những ông bà ngủ vỉa hè, Việt có, Mỹ có, đủ các thành phần, màu da.

Mỗi ngày tôi gặp hắn. Hắn rất vui mừng gặp tôi, gặp được người đồng hương, nói lên được hết nỗi lòng của hắn.

Cha sinh mẹ đẻ hắn mới biết mùi cảnh sát đè xuống đất, chiếu đèn pin vào mặt, và còng gập tay ra phía sau. Hắn sợ hãi, hai hàm răng đánh lập cập vào nhau dù rằng đang là tiết mùa hè, trời nóng oi ả như cái nóng vùng núi Châu Đốc, nơi hắn sinh ra và lớn lên.

Xe cảnh sát áp giải hắn, hụ còi ầm ĩ, phóng vun vút, đưa vào trại giam ở Santa Ana. Suốt đêm đó, hắn không thể nào chợp mắt, hết nằm lại ngồi, lo sợ, suy tính, không biết sẽ ra sao" Chung quanh là song sắt, không thể nào vượt thoát!

Hắn nửa mê, nửa tỉnh, chìm vào giấc mộng tưởng ngày nào...

Cha mẹ hắn người Cambodia, không nhà, không cửa, quanh năm đi làm ruộng mướn cho người ta, ngủ ngoài chòi để canh ruộng rẫy. Rồi cha mẹ hắn theo đoàn người tha phương cầu thực đi tới đất người Kinh (người Việt) ở núi Châu Đốc.

Ở đấy, cha mẹ hắn theo chân những người Kinh nghèo, đi dọc lên núi, đập đá, gánh đất duới truồi lên, làm ruộng, làm rẫy... Cha mẹ hắn không tiền, không gạo, mà cũng đẻ ra một dây 10 đứa con. Hắn là đứa thứ ba trong sáu anh em còn sống sót. Có lẽ "trời sinh voi sinh cỏ" anh em hắn cũng lớn theo thời gian. Ngày ngày, chúng theo cha bơi lội ra biển và đánh cá bằng lao nhọn, hoặc theo mẹ đi mót lúa, trồng rẫy cho người ta. Cả làng nghèo chỉ biết gạo đong từng bữa, chẳng đứa nhỏ nào được đến lớp, đến trường.

Thế rồi, năm 1975. Cộng sản từ bắc vào nam, gia đình hắn, làng xã hắn chẳng khá gì hơn, còn nghèo xơ xác thêm, họ bị lùa đi vùng kinh tế mới khác, đất sỏi khô cằn cỗi... Cuối cùng, cha hắn quyết định bỏ đất, trộm gỗ rừng, đóng xuồng đi dọc theo biển núi Châu đốc, bắt tôm cá, tép sống qua ngày.

Sau vài năm, không chịu nổi thống khổ, tù đày của Cộng sản, cả nước, người người, nhà nhà tìm đường đi vượt biển. Dân thành phố đổ về miền Tây, đi theo đường biển ở Châu Đốc. Vận may đã đến với gia đình hắn! Ghe cha con hắn được người ta mướn (gọi là taxi) đưa người ra cá lớn (tàu lớn) hàng tuần. Hắn và gia đình hắn không có ý định đi vượt biển lúc đó, vì cả nhà hắn chỉ nói được tiếng Kampuchia, tiếng Việt chưa được rành rõi lắm! Anh em hắn không được đến trường ngày nào, nói chi tiếng Tây, tiếng Tàu. Cha con hắn sợ tới vùng đất mới, như người điếc, không thể nào sống được!

Dần dà số người đi vượt biển tăng càng nhiều, thư từ, quà cáp ở ngoại quốc gửi về giúp người trong nước ào ạt. Cha mẹ hắn nghe người làng xã kháo nhau, ai đi vượt biển đến Mỹ đều được chính phủ cho cả ngàn đô, tiêu tiêu không hết, chó mèo ăn toàn đồ ăn sang như người, có cả bệnh viện chăm sóc, khách sạn cho chó mèo...

Thế là cha hắn khuyên bảo hắn nên đi (vì hắn là thằng con trai lanh lẹ nhất trong sáu đứa con còn sống). Vì hàng ngày chở ghe làm "taxi" dổ người vượt biên ra tầu lớn, việc đi không có gì khó với gia đình hắn.

Cuối cùng, hắn cũng sang được đất Thailand năm 1989. Tới lúc đó, theo thông báo của Liên Hiệp Quốc, các trại tỵ nạn đều phải đóng cửa, không nhận thuyền nhân Việt Nam nữa!

Thế là hắn như cá nằm trên thớt, đi không xong, về lại quê nhà không đặng. Hắn theo người ta nằm lỳ ở trại tỵ nạn ráp gianh biên giới 2 nước Campuchia và Thái hơn 4 năm. Ngày qua ngày, hắn lội ra biển vui chơi, hay ngồi trên bờ đánh cờ tướng, tới bữa ăn có cao ủy Liên Hiệp Quốc phân phát đồ hộp ăn... Hắn cảm thấy như vậy cuộc đời hắn đã lên cung trăng rồi. Không làm, cũng có ăn!

Sau đó, hắn theo đoàn người hồi hương về nước.

Theo thông báo của Liên Hiệp Quốc, tất cả người dân hồi hương được cứu xét ra đi chính thức tới Mỹ (gọi là diện đi ROVR)! Gia đình hắn mừng lắm, chạy nhờ người trên tỉnh lo giấy tờ cho hắn đi... Họ dàn xếp làm giấy tờ, ghi rằng là hắn làm nhà sư Campuchia, lánh nạn Khờ me đỏ sang Việt Nam và bị Cộng sản đàn áp tôn giáo.

Cuối cùng hắn cũng được gọi đi Mỹ. Thời gian ấy, cha mẹ, anh em, bà con làng xã đều nói hắn đẻ bọc điều, không tiền không bạc, không một chữ trong đầu, phen này được Mỹ tới rước đưa sang xứ cờ Hoa, nuôi sống cả đời!

Hắn đi từ đầu làng đến cuối xã vênh váo mặt lên, và học cái dáng "Việt Kiều" trong đi đứng, nói năng... Bao nhiêu gia đình chòm xóm người Kinh cũng như người Campuchia đều ước muốn được như hắn, và nhất là bao nhiêu cô gái xuân thì ở làng liếc mắt đưa tình với hắn. Trong đầu hắn cũng như gia đình hắn mơ tưởng đến mấy chục ngàn đô mà chính phủ Mỹ cho hắn như những lời dân làng xã rỉ tai đến cha mẹ hắn.

Rồi ngày hắn rời xóm đò chân núi Châu Đốc đi Mỹ cũng đến. Hắn được cha mẹ, anh em đưa tiễn như một vị anh hùng. Cả nhà hắn mong chờ ngày hắn về với mác "Việt Kiều" không xa, và còn căn dặn hắn gửi tiền về để tậu đất, tậu nhà...

Hắn rời phi trường Tân Sơn Nhất, ở Thái lan hơn tuần lễ, và được một chùa ở Santa Barbara (Mỹ) đón hắn về. Vị sư trụ trì người Campuchia rất ngạc nhiên khi thấy hắn chẳng biết gì về thuyết pháp, cũng như khuôn phép của người tu hành.

Lúc đó hắn được chính phủ Hoa Kỳ trợ cấp food stamps (phiếu thực phẩm) và hơn ba trăm dollars mỗi tháng. Cả đời hắn có ăn chay, đi tu bao giờ! Hắn chỉ khoác áo cà sa để che mặt mọi người, để được ra đi chính thức (vì trong giấy tờ hắn khai bị đàn áp tôn giáo từ Campuchia tới Việt Nam). Hắn lẻn ra chợ mua các đồ ăn hắn thèm muốn bấy lâu, ăn cho thỏa thích.

Để các vị sư chùa tin hắn, hắn nói chỉ biết tiếng Việt chứ không biết tiếng Cam bốt. Nên không đọc kinh, tu tập như các vị sư khác trong chùa.

Sau 5,6 tháng ở chùa, nhưng chẳng có gì gọi là tu hành tốt, lại lén lút nấu nướng thịt cá trong chùa, vị sư trụ trì đã mời hắn ra khỏi chùa. Thế là bắt đầu cuộc sống không nhà (homeless)!

Hắn chẳng biết đi đâu và cũng chẳng biết một chữ tiếng Anh nào để hỏi những người xung quanh. Hắn ngồi yên trên xe bus chạy từ giờ này sang giờ khác, cho đến chiều tối, xe bus dừng lại tại trạm ở Long Beach. Hắn đi xuống và tấp vào một tiệm thức ăn (food to go) của người Cambot, hắn mua đồ ăn và uống ngấu nghiến sau một ngày đói khát!

Đêm đó hắn ngủ ngoài vỉa hè tiệm ăn. Giữa đêm hắn choàng thức dậy và thấy ai bịt kín mặt hắn bằng một bao vải, miệng hắn cũng bị một bàn tay hộ pháp đè cứng. Chỉ trong thoáng chốc, hắn mất tất cả tiền bạc, giấy tờ, phiếu lương thực hắn có. Hắn tự cởi dây trói, túi vải đen trùm cứng đầu cổ hắn ra, và ngồi ôm mặt khóc giữa đêm khuya. Chẳng ai đến giúp hắn. Mặc khác, hắn cũng chẳng biết kêu cứu bằng cách nào. Một chữ tiếng Mỹ bẻ làm đôi hắn cũng chẳng biết.

Vài ngày sau hắn đi cọp xe bus lúc đông người, hắn ngồi yên trên xe như lần trước, cho đến lúc chiều tối, hắn xuống một trạm xe gần khu tiểu Saigon.

Trong bụng hắn đói cồn cào, không có miếng ăn nào vào bụng hắn từ sáng đến giờ. Cũng may, hắn được vài người đồng hương không nhà như hắn chỉ bảo hắn cách xin tiền người đi chợ, mua sắm hàng, hoặc chạy ra lau chùi kiếng xe những người đi chợ để xin chút tiền cắc. Và đến chiều tối, hắn theo chân những người không nhà khác, xin ăn các tiệm ăn đồ ăn dư thừa.

Tạm ổn vài tuần, bạn bè hắn nói hắn đổi nghề xin tiền bằng cách khoác chiếc áo tăng sư màu vàng hắn còn trong túi vải, và cạo trọc đầu. Hắn đứng ở cửa chợ cho mỗi ngày, tay cũng lần tràng hạt, miệng lẩm nhẩm "Nam mô a di đà phật" liên hồi. Mỗi chiều tối, hắn giở tráp tiền ra đếm được nhiều hơn là xòe tay xin tiền, xin ăn.

Mỗi tối ngủ ngoài vỉa hè, màn trời, chiếu đất, hắn nhớ đến cha mẹ, anh em, làng xóm.

Chắc hẳn mọi người đang chờ tin hắn. Mong chờ "chàng Việt Kiều" gửi bạc vạn, bạc trăm đô về. Hắn thèm khát được trở về sống nơi bến đò chân núi Châu Đốc, nơi có tình cảm người đồng hương, gia đình hắn. Dù rằng ở xóm bến đò ấy, hắn có bữa đói, bữa no, nhưng vẫn vui và không phải lo sợ như cảnh không nhà bên này, nhất là trong túi hắn không có một tí giấy tờ tùy thân nào. Phút chốc hắn trở thành kẻ vô danh tiểu tốt! Đêm đêm hắn vẫn lo sợ, nằm mơ những giấc mộng khiếp sợ, toát mồ hôi từ đầu đến chân, hắn nằm mơ thấy bị người da đen, Mễ, Mỹ trắng trùm bao vải lên mặt hắn và đánh hắn tới tấp vì tranh chỗ xin ăn của chúng.

Và chuyện chẳng lành đó cũng đến với hắn vào một đêm khuya. Cảnh sát tới bố ráp, bắt tất cả những người không nhà, trong đó có hắn.

Tới sáng hôm sau, hai ba ông cảnh sát bự con Mỹ đen có, Mỹ trắng có tới hỏi cung hắn. Hắn chẳng hiểu gì cả, và quá sợ hãi, mắt hắn lạc thần, miệng hắn lảm nhảm "Cam bốt, Việt Nam, Nam mô a di đà Phật", tay chân hắn vái lia lịa mấy ông cảnh sát, đầu đập xuống đất van lạy mấy ông tha cho... Thế là họ chuyển hắn tới nhà thương điên để chẩn đoán. Tại đây ai hỏi gì hắn cũng gật đầu. Rồi chẳng hiểu tại sao, hắn tự nhận hắn là vua Cam bốt Sihanook!

Ở nhà thương điên, ngày ngày hắn được bệnh viện cho ăn 3 bữa, uống thuốc tâm thần. Hắn than thở ngủ li bì nhiều quá! Cán sự xã hội, bác sĩ hỏi han "có nghe tiếng động gì trong tai không"" "Có còn tin mình là vua Sihanook không"" Hắn vẫn nói hắn là vua Sihanook (qua người thông dịch).

Trong khi hắn tâm sự thật lòng của hắn là vì hắn muốn được yên thân có chỗ ở, chỗ ăn nên hắn phải đóng kịch giả điên như thế.

Hắn còn nói, không phải chỉ mình hắn giả vờ đâu, mà còn nhiều bệnh nhân đồng hương khác vì muốn ăn tiền trợ cấp xã hội (SSI), nên cũng làm như hắn. Hắn nói, được sáu, bảy trăm đô một tháng là khỏe đời, lúc đó hắn sẽ làm "chàng Việt Kiều" về nước, tha hồ kén vợ.

Trời ạ, đến nay tôi cũng chẳng biết là hắn điên thật hay điên giả" Chẳng nhẽ cuộc đời hắn chôn vùi vào căn bệnh mất trí giả để được vài trăm tiền trợ cấp" Xin bạn cho biết ý kiến về những người đồng hương này"

KHOA LÊ

• Hạnh Phúc Tuổi Già
• Chuyện Ba Thành Phố
• Lễ Trao Giải Viết Về Nước Mỹ Năm Thứ 9
• Cái Nắm Tay