Chuyện Về Mobile Home Ở Mỹ
Tác giả: Diên Hồng
Bài số 280-16208747- vb671709
Tác giả tên thật là Linh Trần, sinh năm 1962, từng tốt nghiệp kinh tế và luật tại Việt Nam, hiện là cư dân Santa Ana. Ông đã góp nhiều bài viết về nước Mỹ từ mấy năm trước. Sau một thời gian tạm vắng, Diên Hồng trở lại với viết về nước Mỹ và đây là bài viết thứ hai đợt mới.
***
Người Việt định cư ở Mỹ, ai cũng như ai, trong quá trình hội nhập vào đời sống ở Xứ Cờ Hoa này, đều có một mối quan tâm giống nhau đó là vấn đề nhà ở. Đi làm job này job nọ, lăn xả vào dòng xoáy mưu sinh… có chút ít tiền dành dụm, ai cũng nghĩ đến việc mua nhà để ở. Nhà Mobile Home, nhà House…
Người Việt ngày nay ở Mỹ, có người mua nhà mobile home, có người mua nhà House… tuỳ theo khả năng và income của từng gia đình. Câu chuyện nơi đây, xin giới hạn trong phạm vi về nhà Mobile Home… vì có lẽ nhiều người Việt đang “sống chết” cùng căn nhà này ở Mỹ…
Ngày nay, với thời buổi kinh tế xuống nhiều ở Mỹ, việc khủng hoảng địa ốc lan tràn, những dấu hiệu rõ ràng của một sự phục hồi gia cư gần như chưa thấy xuất hiện và nạn mất việc làm cùng những vụ xiết nhà (nhà house) tiếp tục gia tăng không ngừng đè nặng áp lực lên nhiều với thị trường địa ốc và người dân ở Mỹ (người bản xứ cũng như người di dân), vì thế nhà Mobile home hơn bao giờ hết gần với mọi người hơn trong nhu cầu tìm nơi để ở phù hợp với mình.
Lúc này (khoảng tháng 6, tháng 7/2009), giá nhà Mobile Home cũng có nhiều thay đổi. Tùy theo vị trí, đời nhà, diện tích sử dụng, tiền đất phải trả… mà giá được ấn định. Nói chung một căn nhà Mobile Home đời 1991, ở khu vực như ở Westminster/ Magnolia, có 3PN/2PT (3 phòng ngủ / 2 phòng tắm)… diện tích ước chừng 1,344 Sqft giá bán dao động trong khoảng từ $55,000 tới $60,000. Nhà cũ hơn khoảng đời từ 1982 đến 1989, dạng 2 PN/2PT, giá cũng từ $42,000 đến $50,000. Những Mobile Home khoảng đời 2007, còn mới, tiền đất khoảng từ $585/ tháng đến $700/ tháng hay hơn tí, giá bán trong khoảng chừng $60,000 đến $75,000. Nói chung nếu chú ý đến giá đất phải trả, thì những nhà Mobile Home có giá đất phải trả trong khoảng từ $600 đến $750, thì giá bán nhà được kha khá và dễ bán hơn hết.
Bỏ ra khoản tiền trên dưới $50,000 để mua nhà Mobile Home, đối với người Việt mình ở Mỹ, có lẽ không phải là một khoảng tiền nhỏ vào thời buổi suy thoái này. Nhưng mua được rồi vẫn khó yên. Vấn đề là tiền đất của mobile home càng lúc càng bị đẩy lên cao bằng đủ mọi thủ thuật.
Bác P.T ở Mobile home hơn chục năm nay, tiền đất bác phải trả hàng tháng cho chủ đất đã lên tới hơn $1,200/ tháng, Bác ngán ngẫm nói: “Căn nhà này từng là niềm hãnh diện của cả gia đình… được mua bằng income ít ỏi ky cóp của vợ chồng bác bao năm qua… giờ sao mà thấy lo lắng quá!”.
Hỏi ra mới hiểu là bác có chung mối lo của không ít người ở nhà Mobile Home,.tiền thuê đất bình quân tăng đều hàng năm (khoảng 5%/ năm). Khi tiền thuê đất tăng hơn $1,200/ tháng… rồi lừng lững tiến dần đến mức hơn $,1400/ tháng, thì giá trị căn nhà đột nhiên rẻ hơn và bán lại rất khó khăn vì người mua nhìn vào giá thuê đất sẽ rất sợ hãi.
Bác H.N đang muốn bán lại căn Mobile Home của mình với giá rẻ vì muốn đổi nhà house theo nhu cầu của con cái, nhưng bán mãi không được do giá tiền thuê đất của nhà bác khá cao $1200/ tháng.
Chị L.T sống ở khu Mobile Home gần gốc First/Eucild thì nói: “ở khu tôi ở… nhiều người Mễ bỏ đi bỏ hẳn nhà cho chủ đất lấy không… vì giá đất quá cao trả không nổi… mà bán thì chẳng ai mua. Tiền đất có nhà leo lên đến hơn $1400/tháng!” ("!)
Thực tế cho thấy, khi tiền thuê đất lên đến $1500/ tháng trở lên, rõ ràng căn nhà không bán được nữa, chủ nhà một là phải gồng mình trả giá thuê đất quá cao cho chính căn nhà của mình, hoặc giả chán nản bỏ nhà mà đi. Khi đó chủ đất sẽ hưởng lợi lớn, sửa chữa chút ít và bán cho người khác với một giá thuê nhà mới hấp dẫn người mua vào vòng xoáy “ở nhà Mobile Home” với mức giá thuê đất hấp dẫn khởi đầu từ $650 - $750/ tháng. Không ít người sống lâu năm ở Mỹ, đã gọi đó là thủ đoạn “lừa đảo tinh vi” của giới chủ đất(").
Thử hình dung sâu hơn, chủ đất thường tăng tiền đất khoảng 10% cho mỗi lần bán hay chuyển nhượng quyền sở hữu. Với lối áp dụng thủ đoạn này, tiền thuê đất sẽ tăng có khi đến hơn 200% khi căn nhà được chuyển nhượng - mua bán đến lần thứ mười. Thật là một lợi nhuận khổng lồ cho chủ đất.
Ngoài việc tăng tiền thuê đất bình quân 10% khi có mua bán nhà Mobile Home, giới chủ đất thường áp dụng mức tăng chung 5% cho tiền thuê đất hàng năm, mà có người gọi đó là thủ đoạn cho mượn tiền mua nhà trả 5% mỗi năm trong vòng 30 năm. Với thủ thuật tinh vi mà trong đó chủ đất không phải bỏ ra một đồng xu vốn cho vay nào cả ("). Trong vòng 30 năm sau đó, căn nhà theo thời gian tự động mất gía trị dần bởi giá thuê đất quá cao (một nghịch lý kỳ lạ)… tạo ra cái “lưới chận vô hình” làm căn nhà khó bán vô cùng, nếu không muốn nói là vô vọng để bán.
Hơn nữa luật của nhiều tiểu bang ở Mỹ, như California chẳng hạn, giới hạn gắt gao việc cho thuê lại các căn nhà tiền chế kiểu như nhà Mobile Home. Điều luật này tước mất quyền cho thuê lại của chủ mobile home, . Có gì khác biệt giữa những người không có tài sản phải đi thuê một căn hộ với một chủ nhân Mobile Home đang phải trả tiền thuê đất ngày một cao" Có ai thấy được chính những chủ đất nơi có các Mobile Home đang cư trú, lại chính là những người cố tình làm mất giá những căn nhà Mobile Home, có khi còn cướp trắng những Mobile Home mà chủ nhà phải bỏ đi mà không thể bán lại.
Cá biệt còn có những khu Mobile Home, chủ đất khi thấy mình thu lợi đã đủ, hay thấy lợi nhuận khác lớn hơn, đã đang tâm vội vã bán đất của mình và đòi hỏi tất cả chủ nhà phải di dời đi trong một thời gian nhất định, mà những điều này chủ đất với hệ thống quản lý tinh vi… hầu như đã dự phòng trước để làm không trái luật và làm trong cái quyền mà họ hoàn toàn chủ động, rất khó dùng pháp luật để phản biện hay chống lại họ.
Chủ đất làm giàu như vậy có được gọi là “bất chánh” không khi mà khoản lợi nhuận họ thu được mỗi tháng, năm này qua năm khác luôn tăng… còn nhiều hơn và lớn hơn cả tiền Thuế Tài Sản (tax property) và Thuế Mua Bán Trao Đổi Tài Sản " Chủ đất có phải thật sự hưởng lợi trên giá trị khấu hao tài sản của người khác mà không cần phải chi trả chi phí, theo đà giá đất cư tăng mãi" Sự chiếm hữu không công chính này, vô hình chung, đang bóp chết cách sống lưu động vì mưu sinh của người Mỹ có thu nhập thấp, trong đó có những người Mỹ gốc Việt như chúng ta. Có người còn nói hợp đồng thuê đất giữa chủ nhà và chủ đất ở các Mobile Home như là một cài bẫy, trong đó người chủ nhà hoàn toàn bị động, thậm chí không được quyền ý kiến gì, chịu thì vào ở, không thì thôi(!)
Có người còn nói thật là bất nhẫn khi người ở trong những căn nhà Mobile Home lại có cảm giác như chính mình bị cầm tù, mãi còng lưng lo trả tiền đất mà thấy giá trị nhà của mình bị người khác tứơc đọat dần. Muốn thoát khỏi vòng luẩn quẩn đó người chủ nhà phải tự mình đi tìm khách hàng khác cho chủ đất, một nạn nhân khác để thay thế.
Việc cố tình thảo những hợp đồng ma mãnh bằng kỹ xảo dùng luật thuê nhà thay cho luật thuê đất… các chủ đất đã và đang gây nhiều bất bình cho người ở nhà mobile home.
Nước Mỹ là nước tự do. Luật pháp của Mỹ luôn có những ưu điểm nhất định thể hiện sự tôn trọng cao quyền tự do của con người. Vì lẽ đó, những gì chưa theo kịp với sự tiến triển của cuộc sống, luôn cần được thay đổi. Luật pháp cũng vì thế, luôn cần được điều chỉnh và bổ sung là vì vậy. Đã có không ít ý kiến về Luật Cư Trú Nhà Lưu Động ở các Tiểu Bang, như Luật Cư Trú Nhà Lưu Động ở các Tiểu Bang California năm 2009 chẳng hạn. Những nhà lập pháp, hành pháp, những cơ quan truyền thông ở Mỹ, nhìn thấy điều này tới đâu" Những sơ hở không phải không có liên quan đến vấn đề cư trú ở những căn nhà Mobile Home, như hợp đồng thuê mướn chưa thật sự hợp lý, giá thuê đất, sự cách biệt giữa các mức giá thuế đất, sự cho thuế lại căn nhà hay một phần nhà… có được pháp luật minh định bằng những luật rõ ràng, có thể bảo vệ quyền lợi tốt nhất cho chủ nhà, chủ đất trong mối quan hệ bình đẳng công bằng hơn… tuỳ thuộc không ít vào sự tham gia vào quá trình dân chủ của chính những người dân sống trên nước Mỹ.
Có những người khác lại lý luận ở Mobile Home trả tiền thuê đất, cũng còn hơn ở Apartment cũng trả tiền thuê nhà, là còn có cái nhà của chính mình. Gía đất lên, giá thuê apartment cũng lên vậy, nhà Mobile Home mua để ở mà… bán buôn gì đâu mà tính hơn thiệt. Những ý kiến, suy nghĩ ở trên… và cả ở ý kiến ngược lại ở đây… có điểm tương đồng là nói lên thực trạng những tâm tư, suy nghĩ của người đang sống trong những căn nhà Mobile Home.
Có lẽ… câu chuyện về Mobile Home cũng không thể dừng lại được vì mọi cái vẫn còn ở phía trước. Ởû hay không ở nhà Mobile Home vẫn là quyền tự do lựa chọn của mọi người, tranh đấu hay không tranh đấu cho quyền của những người sống trong những căn nhà Mobile Home cũng do mọi người tự do thể hiện quyền dân chủ của chính mình… nhưng có lẽ, chúng ta luôn tin tưởng rằng một đất nước hùng mạnh và văn minh như nước Mỹ, sự công bằng và dân chủ sẽ hơn bao giờ hết luôn được thể hiện ở mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế, chính trị và xã hội của Hoa Kỳ.
DIÊN HỒNG
Gửi ý kiến của bạn
