Mùa Xuân Sang Có Hoa Anh Đào

Ngày trước, khi còn ở quê nhà, mỗi lần nghe trên radio phát nhiều lần bài hát “Mùa hoa anh đào” của nhạc sĩ Thanh Sơn, cùng với ca từ “Mùa xuân sang có hoa anh đào. Màu hoa tôi trót yêu từ lâu. Lòng bâng khuâng nhớ ai năm nào. Hẹn hò nhau dưới hoa anh đào. Mình nói chuyện ngày sau...”, hay đọc bài thơ “Ông đồ” của Vũ Đình Liên như : “Mỗi năm hoa đào nở/ Lại thấy ông đồ già/ Bày mực tàu giấy đỏ/ Trên phố đông người qua...” là lòng lại nao nao với ... “Tết đến, Xuân về”. Hoa anh đào, loài hoa biểu tượng của xứ Phù Tang, Nhật Bản, khác với hoa đào ở xứ Bắc nước ta, song cả hai đều nở vào mùa xuân, với tiết trời ấm áp, vui tươi, rộn rã của mọi loài cây lá và các loại hoa đua nhau hé nở, mang lại sinh khí vui tươi, phấn khởi cho mọi người...

Mùa xuân ở Việt Nam nói riêng và các nước Châu Á nói chung đều bắt đầu từ tháng Giêng, song ở Hoa Kỳ, có lẽ mùa xuân bắt đầu từ tháng Ba, Tư, khi mà tuyết tan, giá lạnh lui dần, đồng hồ được vặn tăng thêm một giờ, và nhất là hoa anh đào ở khắp nơi trên nước Mỹ bắt đầu rộ nở, đặc biệt là “Vườn đào ở Washington DC” đua nhau khoe sắc thắm.

Theo tài liệu của Cơ quan National Park Service ( NPS) “Vườn đào Washington” được thành lập vào năm 1912 với hơn ba ngàn cây anh đào do chính phủ Nhật tặng chính phủ Hoa Kỳ nhờ vào công sức của bốn người: Tiến sĩ Jokichi Takamine (nhà hóa học nổi tiếng thế giới và người sáng lập Công ty Sankyo – Daiichi Sankyo); Tiến sĩ David Fairchild thuộc Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ; Eliza Scidmore (thành viên nữ đầu tiên của hội đồng quản trị thuộc Hiệp hội Địa lý Quốc gia); và Đệ nhất phu nhân Helen Herron Taft.

Như vậy, tính đến nay, “Vườn đào Washington” đã có tuổi đời hơn 100 năm và đã để lại cho người dân Mỹ và du khách thập phương với biết bao ấn tượng về một vườn đào rực rỡ, nồng ấm tình hữu nghị của hai đất nước Mỹ- Nhật. Và cũng từ đó, mỗi năm khi hoa anh đào nở, chính phủ Mỹ đã tổ chức nhiều chương trình văn hóa, nghệ thuật phong phú, thu hút mọi người và hình thành nên nếp văn hóa đặc sắc với sự tham gia của các vị Đệ nhất phu nhân Tổng thống Hoa Kỳ. Nếp văn hóa ấy, được gọi là “Lễ hội hoa anh đào”.

Lễ hội hoa anh đào, có xuất xứ từ Nhật Bản từ thời xa xưa với tên gọi là “Hanami” thường diễn ra từ cuối tháng Ba, đầu tháng Tư hàng năm. Hanami là từ ghép có nghĩa là “ ngắm hoa” theo tập quán chơi và ngắm hoa anh đào có từ thời “Nara” ở thế kỷ thứ 16. Ở Hoa Kỳ, mãi đến năm 1935, lễ hội hoa anh đào mới được tổ chức lần đầu tiên, nghĩa là 23 năm sau, khi đã hình thành vườn đào Washington và đến nay (năm 2024) đã tổ chức thành công 89 lần lễ hội. 89 năm thì có ít nhất là 2 lần, cây hoa anh đào được cưa bỏ để thay thế các loại cây mới có sức sống và phát triển tốt hơn, theo qui luật khắc nghiệt của thời gian, bởi lẽ, cây hoa anh đào có tuổi thọ tối đa là 30 đến 40 năm thì sẽ khô héo và lụi tàn, đấy là qui luật sinh tử, “sóng sau đè sóng trước” của vạn vật trong cõi đời này, và chắc hẳn mỗi lần phải “đốn bỏ” cây cũ để trồng lại cây mới, không khỏi để lại cho người dân Mỹ những cảm giác... trống vắng và bâng khuâng nhớ tiếc...

Sẽ nhớ tiếc biết bao những kỷ niệm của những mùa lễ hội hoa anh đào, rằng năm đó, năm đó... một mùa xuân đầy nắng ấm, có một chàng trai chân ướt, chân ráo chỉ mới vài năm đến đất nước của Nữ Thần Tự Do, duyên may đưa chàng trai ấy đến Washington D.C vào mùa hoa anh đào nở. Chàng như lạc vào mùa trẩy hội của... thần tiên, ngây ngất, mơ màng trước một trời rợp những cánh hoa anh đào màu trắng tình khôi như những làn da mịn màng của những nàng “tiên nữ”, bàng hoàng xao xuyến với màu hoa anh đào màu phấn nhạt, bên cạnh màu nước xanh bát ngát của dòng Potomac đầy nắng và gió cùng sắc đỏ hồng như môi má của những nàng con gái tuổi xuân thì bên bờ kè Tidal Basin, và cũng chính nơi đây, chàng trai làm quen với một “cô bé” mắt xanh, tóc vàng tuổi chừng đôi chín, với vốn liếng tiếng Anh còn đang... bập bẹ của mình. Nàng nghe chàng nói: “I am Vietnamese” đã sáng rực đôi mắt, ngón tay cái đưa lên luôn miệng “Good! Good!” và ửng hồng đôi má, cả khuôn mặt như đóa hoa anh đào tinh khiết khi chàng hạ thấp giọng, rụt rè câu: “ I am very pleased to meet you...”. Từ đó, họ thư qua, thư lại và hẹn với nhau mùa hoa đào năm sau, rồi năm sau nữa, rồi nàng đột ngột... biến mất, khi vốn liếng tiếng Anh của chàng trai đã giỏi hơn, có thể nói được những điều thầm kín trong ước mơ và suy nghĩ của mình!...

“Năm nay hoa đào nở...”, câu thơ xưa học thời trung học ở quê nhà, chợt làm bâng khuâng hối tiếc. Em không phải là người “muôn năm cũ”, cũng không phải tuổi đời “xưa nay hiếm”, em như cô tiên trong truyện cổ tích, đã cất cánh bay về trời? Để lại một vườn đào trống vắng trong trái tim người lãng khách! Song du khách thập phương và người dân Hoa kỳ vẫn như ong, bướm bay về trẩy hội. Nhiều tà áo dài ở quê nhà và những thiếu nữ trong bộ áo kimono truyền thống của xứ sở Thái dương thần nữ cũng thấy xuất hiện trong những mùa hoa anh đào. Chàng trai năm nào bỗng nhớ đâu đó câu danh ngôn : “It does not do to dwell on dreams and forget to live.” ( Đừng bám lấy những giấc mơ mà quên mất cuộc sống hiện tại ), mà thầm nhắc mình hãy như những cánh hoa anh đào kia, lớp hoa cũ tàn úa, rơi rụng đi, thì những lớp hoa mới cứ chờ thời gian để bung nở thắm tươi mà tô điểm cuộc đời. Cám ơn hoa, cám ơn vườn đào đã nhắc nhở... “Năm nay hoa đào nở”!

Và năm nay, theo quy luật tự nhiên của cuộc sống, NPS ( Cơ quan quản lý Công viên Quốc gia Hoa Kỳ) lại vừa thông báo cho biết sẽ chặt bỏ khoảng 300 cây anh đào chung quanh Tidal Basin và phía tây của Công viên Potomac vì cần phải gia cố, sửa chữa bờ kè đã mục nát chung quanh hồ. Và cũng theo kế hoạch kéo dài khoảng ba năm nạo vét, tu bổ bờ kè xong sẽ trồng lại khoảng 455 cây mới, trong đó có 274 cây anh đào. Như vậy, sẽ mất nhiều năm, một khoảng “trống vắng” những cây anh đào cũ mới lại “hồi sinh” và tiếp tục nở những mùa hoa mới. Trong mắt khách thưởng ngoạn, sẽ trống vắng một “khoảng trời hoa” trong ánh mắt và cả trong trái tim. Đặc biệt là có những cây anh đào “đặc biệt”, ấn tượng hay lưu lại những kỷ niệm cá nhân mà bản thân, bạn bè, hoặc gia đình đã từng trải và gắn bó. Có thể là nơi “Lần đầu ta ghé môi hôn” (Thơ Trần Dạ Từ) hay, cái nắm tay âu yếm, vụng về, hay một bức hình chân dung nhiều kỷ niệm. Song như những quy luật của cuộc đời và cả cuộc chơi, những cây anh đào già nua, lão hóa, cần phải đốn bỏ và thay thế. Nhưng có một điều an ủi và cũng hết sức là nhân văn, bởi những người chăm sóc vườn đào, đã nghĩ đến việc, lấy thân xác những cây anh đào già nua, bị đốn bỏ, xay thành những chất mùn, vun bón trở lại cho những gốc anh đào mới trồng, nhắm giữ vững gốc và cũng coi như sự gắn kết, hy sinh để đời sau, con cháu luôn vững vàng vươn lên và tiếp nối công việc của mình. Và cứ như thế “Mỗi năm cứ đến mùa Xuân sang” anh đào lại bừng nở trong niềm vui tái ngộ của con người...