TG Biển Cát (thứ 2 từ phải) đoạt giải Vinh Danh Tác Phẩm VVNM 2023
Tác giả tên thật là Trần Hương Thủy hiện sống tại South Carolina. Biển Cát là một cây bút được yêu mến và đọc nhiều trong giải thưởng VVNM. Bà vừa nhận giải Vinh Danh Tác Phẩm 2023. Lời mở đầu của bài viết dưới đây nói lên tấm lòng nhân bản của tác giả khi kể lại câu chuyện của một gia đình di dân trải qua nhiều gian nan để thực hiện được ước mơ bình dị, nhỏ nhoi của một con người.
***
Đây không chỉ là câu chuyện nhà họ. Mà đâu đó, chúng ta sẽ thấy bóng mình trong đó. Trong những nhọc nhằn gian khổ bước đầu. Trong giọt nước mắt tủi thân, bất lực. Trong mơ ước nhỏ nhoi, bình dị của một con người - có một việc để làm, một mái nhà để trú, một cuộc đời hạnh phúc, an yên bên gia đình. Chúng ta sẽ dễ dàng có được sự gần gũi và đồng cảm với họ. Vì tất cả cùng một phận đời di dân.
*
Chiều muộn, màu nắng vàng nhường chỗ cho bóng tối nhẹ nhàng buông xuống. Từ trạm xe buýt về nhà, mẹ Hoa đã vội vã chuẩn bị nấu ăn. Nồi cơm đã được Khoa cắm từ lúc đi học về. Mẹ cẩn thận nhấc nắp nồi xem lại, sợ cu cậu quên bấm nút nấu, thì cả nhà không có cơm ăn.
Mẹ loay hoay lấy mọi thứ trong tủ lạnh ra. Cuối tuần, nhà sẽ đi chợ một lần rồi sắp sẵn cho những bữa ăn mỗi ngày. Mẹ nhớ lắm những buổi chợ quê nhà, có thịt cá tươi roi rói, rau cải vừa hái còn thơm nồng mùi đất ẩm, người mua kẻ bán gọi nhau ơi ới. Mỗi sáng là xách giỏ ra chợ, chứ không như ở đây, công việc tất bật, làm gì có thời gian thong thả như thế.
Tay mẹ Hoa thoăn thoắt cắt từng miếng cà chua, bạc hà, rau om. Nước vừa sôi là bỏ cá vào. Đợi cá chín, mẹ nêm nếm cho vừa miệng, rồi thả rau rác vào. Có canh chua thì không thể thiếu nồi cá kho. Đó là món mà hai cha con rất thích.
Cha Long cũng vừa về. Vừa nghe tiếng xe cha ngoài sân, Khoa đã chạy ra mở cửa đón. Tiếng hai cha con rộn rã nói cười làm mẹ cũng vui lây .
Khoa phụ mẹ dọn thức ăn ra bàn và xới cơm cho mọi người. Cha ngồi xuống, nhìn mâm cơm, hít hà :
- Nhìn canh chua, cá kho là thấy đói bụng rồi.
Khoa bưng chén lên:
Khoa bưng chén lên:
- Con mời ba mẹ ăn cơm.
Mẹ rướn người giẻ miếng cá cho Khoa và cho ba. Khi nhìn lại chén cơm mình, mẹ ngơ ngác thấy khứa cá kho nằm sẵn lúc nào. Ba và Khoa cùng nháy mắt cười.
Suốt ngày, ai cũng bận rộn với công việc riêng, chỉ có bữa cơm tối, là lúc mọi người được ngồi quây quần sum họp bên nhau. Như chim trời, dù có rong ruổi đâu đó, thì cuối ngày cũng theo đàn về tổ. Dưới ánh đèn vàng ấm cúng, bao mệt mỏi dần tan biến, nhường chỗ cho tình yêu thương và nung đúc những cố gắng, niềm tin vào cuộc sống, dù còn rất gian nan.
Những lúc Khoa được hạng A trong kỳ kiểm tra, ba mẹ không thưởng những món quà đắt tiền, mà chỉ là nấu món ăn ngon con thích. Có khi là tô phở gà thơm ngon, béo ngậy, hay dĩa chả giò giòn rụm. Khoa biết, nhà mình không có điều kiện, nhưng với Khoa, đó đã là những món quà quý giá nhất không có gì so bì được.
Gia đình nhỏ ấy, dù xa quê hương, nhưng vẫn duy trì được nếp nhà, tình thân, sự cố gắng và khát vọng bền bỉ.
Mẹ Hoa khẽ mỉm cười nhìn Khoa hí húi rửa chén sau bữa cơm. Trong mắt mẹ là cả một chặng đường - không phải là quãng thời gian được đo bằng năm tháng, mà bằng từng ngày, từng bước con đi lên giữa bao lạ lẫm.
Ngày đến trường đầu tiên ở Mỹ, Khoa nhỏ xíu, mang ba lô to trên lưng, lo lắng lẫn sợ hãi nép vào mẹ. Mẹ nhớ cái nắm tay run run của con hôm đó và ánh mắt ngước lên như dò hỏi: “ Con có ổn không mẹ?”
Khoa không hiểu bài giảng, không biết chơi với ai, không thể hòa đồng cùng các bạn vì không biết tiếng Anh. Về nhà, con im lặng suốt giờ cơm. Khi ba hỏi:
- Có chuyện gì vậy con?
Lúc đó, con mới thút thít tuôn hết mọi ấm ức:
- Các bạn không ai chơi với con hết.
Thương con đến xót lòng, mẹ cùng làm bạn đồng hành với con từng ngày. Thời gian đầu, ba làm overtime rất nhiều. Buổi tối, mẹ vừa làm việc nhà, vừa giúp con luyện tiếng Anh. Cũng may là mẹ đã tốt nghiệp lớp 12, nên cũng có chút vốn liếng ngoại ngữ. Và Khoa cũng đã cố gắng rất nhiều. Mỗi từ vựng mới là một chiếc cầu con tự bắc. Mỗi lần giơ tay trả lời câu hỏi của thầy cô là một chiến thắng nho nhỏ. Thầy cô khen Khoa thông minh, chịu khó. Bạn bè bắt đầu cười với con, rủ con chơi cùng.
Ba Long từng đứng im, lặng lẽ nhìn con cắm cúi làm bài. Nhà nghèo, lại sớm mồ côi cha, nên ba chỉ mới học đến lớp 7; kiến thức không đầy một bàn tay, làm sao ba giúp con được gì. Ba thường áy náy trách bản thân:
- Mình chỉ biết đổ bê tông, vác gạch. Làm sao dạy cho con vượt qua được rào cản ngôn ngữ để hòa nhập với trường lớp đây?
Nhưng rồi ba tự nhủ, chỉ cần ba cố gắng mỗi ngày, con sẽ thấy được và cũng sẽ cố gắng theo ba.
Tối đó, sau khi dọn dẹp, ba cùng mẹ ngồi trên băng ghế trước hiên nhà nghỉ ngơi. Ba ngước mắt nhìn những vì sao lấp lánh trên bầu trời cao, thứ duy nhất không thay đổi kể từ ngày họ rời quê hương đến đây. Mẹ khoác thêm chiếc áo khoác cũ. Thời tiết vừa chuyển mùa, thoảng chút lạnh của cơn gió se se.
Khoa mang tập vở ngồi vào bàn bên cửa sổ. Em muốn ngồi làm bài gần bên ba mẹ. Tiếng bút chì lướt nhẹ trên trang giấy. Ánh đèn hắt xuống mái tóc non tơ, vàng óng như màu mật ong ngọt dịu.
Mẹ đưa mắt nhìn con. Dù không thốt ra, nhưng trong lòng mẹ là bao điều chất chứa. Những tháng năm chật vật mưu sinh, đồng lương công nhật ít ỏi, những ngày bệnh không dám nghỉ vì sợ bị mất giờ. Tất cả những điều đó mẹ chưa hề than vãn. Vì mẹ nghĩ, chỉ cần con học giỏi, thành tài, là những nhọc nhằn ấy đều đáng để đánh đổi. Chợt nhớ chuyện ban sáng, mẹ kể lại cho ba nghe:
- Hôm nay khi mẹ đang lau sàn ở Mall, có một gia đình Mỹ vẫn thản nhiên dẫm qua, dấu chân in từng vệt trên sàn còn ẩm ướt. Mẹ khựng lại một thoáng. Nhiều lần xảy ra như vậy, nhưng lần nào mẹ cũng buồn vì sự vô tâm của mọi người. Nhưng chợt đứa con gái nhỏ la lên: “ Dad, Mom! Mình đi hướng khác đi. Cô đang lau nhà mà.”
Câu nói của cô bé ấy khiến mẹ vui lại, vì cảm thấy công sức mình được trân trọng.
Ba xiết tay mẹ như sự chia sẻ ấm áp. Bằng giọng trầm trầm, ba nói:
- Ở công trường hôm nay có căn nhà vừa hoàn tất. Nhìn nó, ba nghĩ đến một ngày nào gia đình mình sẽ sở hữu một căn nhà riêng. Nhà sẽ có mảnh vườn nhỏ cho mẹ trồng rau trái, có phòng học cho con.
Mẹ rưng rưng:
- Rồi mình sẽ có được một căn nhà như thế, phải không ba? Chúng ta đã đi được một phần đường rồi…
Ba gật đầu, mỉm cười với mẹ. Thành phố ngoài kia vẫn rộn ràng với dòng xe xuôi ngược như mắc cửi, những tòa nhà cao tầng lấp lóa sáng ánh đèn. Đêm nơi căn apartment cũ kỹ này không tràn ngập sắc màu, chỉ có ánh sao lung linh như niềm tin ngời ngời trong mắt họ. Niềm tin rất giản dị mà thiêng liêng vô cùng - là được sống, được học tập, được làm việc và được yêu thương, dù phải trải qua bao gian khó và bất trắc trên một vùng đất mới, nơi họ đã đến và ở lại như một bến đỗ bình yên.
Khoa dừng bút, góp lời:
- Con hứa sẽ học thật giỏi, làm việc kiếm tiền lo cho ba mẹ. Ba không phải làm việc ở công trường. Mẹ không phải lau dọn trong Mall. Con cũng sẽ mua nhà cho gia đình mình nữa. Con hứa con làm được mà!
Cả ba người cùng cười. Không ai nói thêm lời nào cả. Nhưng trong lòng họ, một mơ ước đã thành hình.
Khuôn viên Georgia Tech sáng hôm nay rực rỡ ánh nắng đầu thu, cờ phướn tung bay khắp nơi, chào đón hằng ngàn tân sinh viên từ các tiểu bang trên đất nước đổ về. Sân trường đông nghịt, tiếng nói cười xen lẫn tiếng nhạc, tiếng thông báo vang lên từ hệ thống loa, tạo nên không khí long trọng, nhưng không kém phần ấm áp.
Khoa đứng giữa dòng người đông đúc ấy, gương mặt căng thẳng, tim đập thình thịch. Trong lòng anh đang lên một cảm xúc rất lạ - vừa tự hào, hồi hộp, lại vừa thương ba mẹ vô hạn.
Cách đó không xa, ba mẹ Khoa đang cố tìm chỗ đứng vừa đủ nhìn thấy con mình rõ hơn. Ba mặc bộ vest xám mới mua, có vẻ hơi chật vai, vẻ ngượng nghịu, nhưng ánh mắt thì không rời Khoa một giây. Mẹ mặc váy nâu, tóc búi cao. Mẹ cũng hơi ngượng nghịu vì không quen với không khí đông người. Dù không hiểu hết những lời giới thiệu vang lên trên sân khấu, nhưng nụ cười tự hào và hạnh phúc vẫn nở mãi trên môi mẹ.
Khoa ngoái nhìn lại, bắt gặp ánh nhìn của mẹ đang dõi theo mình. Tim Khoa nhói lên một chút. Khoa hít sâu một hơi “Con đã đến đây rồi ba mẹ à.” Giữa hàng ngàn tân sinh viên, Khoa không hề thấy lạc lõng. Vì đã có tình yêu thương của hai con người gần đó tiếp sức cho anh.
Buổi lễ kết thúc. Ba lái xe đến khu ký túc xá sinh viên. Chiếc xe chạy vòng qua những con đường đông như mắc cửi của thành phố, rồi dừng lại ở bãi đậu. Mẹ giữ tay áo của ba, như để giữ lại một điều gì đó đang dần xa. Ba nhìn chung quanh, không giấu nỗi xúc động. Đây là lần đầu tiên ba đưa con đến một thế giới mà ba không hiểu hết, nhưng lại đặt vào đó tất cả niềm tin.
- Ba mẹ. đừng buồn nha… Khoa nói, giọng nghèn nghẹn. - Con đi xa, rồi con sẽ thành đạt trở về. Con hứa …
Mẹ gật đầu, cố nén nước mắt. Mẹ không muốn khóc khiến con chùng lòng trước hành trình mới. Mẹ nắm chặt tay Khoa, như sợ chỉ cần buông ra là con sẽ biến mất khỏi thế giới gần gũi này.
Ba chỉ gật đầu nhẹ, bàn tay đặt lên vai con trai. Cái siết tay ấy không cần lời nào, nhưng chứa đầy tình thương và dặn dò. Ba không quen nói nhiều, nhưng trong mắt ba, Khoa đọc thấy cả một trời yêu thương.
Khoa bước vào ký túc xá. Không ngoái đầu lại. Khoa sợ mình sẽ không cầm lòng được nếu nhìn thấy mẹ khóc. Nhưng Khoa biết, phía sau lưng, có hai người vẫn đứng đó - dõi theo, chờ đợi, và luôn ở đó, bất kể mai đây anh thành công hay thất bại.
Chiều muộn ở thành phố Atlanta, trời hơi lành lạnh, từng chiếc lá vàng chao nghiêng trong làn gió đầu thu.Trong căn phòng ký túc xá đơn sơ của trường, Khoa ngồi lặng nhìn qua cửa sổ. Ngoài kia, ánh đèn dường lờ mờ, mùi đồ ăn từ nhà hàng người Hoa gần đó bay thoang thoảng, làm anh chợt nhớ quay quắt đến những bữa cơm nhà.
Căn bếp nhỏ trong khu apartment cũ kỹ, nơi gia đình anh sống, giờ chắc vang lên tiếng xèo xèo của chảo dầu, tiếng dao thớt gõ đều tay của mẹ. Giờ này chắc ba cũng về rồi. Ba đang lúi húi lau bàn ăn, thỉnh thoảng dừng tay lắng nghe bản tin tiếng Việt của đài CNN. Buổi cơm thiếu mất Khoa, không biết ba mẹ đã quen chưa, hay vẫn còn buồn lắm. Khoa nhớ vô cùng miếng cá kho tiêu thơm lừng, gắp cùng một chút rau muống luộc, và theo miếng cơm trắng dẻo… Những bữa cơm không có gì đặc biệt, nhưng luôn ấm cúng, chan đầy tình thương.
Ba làm công nhân xây dựng. Nắng gió công trường làm da ba đen sạm. Xi măng, sỏi cát làm bàn tay ba sần lên những vết chai. Mẹ dọn dẹp ở Mall. Mỗi ngày, mẹ lau quét bao nhiêu dãy hành lang, bao nhiêu cửa tiệm. Khoa biết từng đồng học phí, từng phần ăn của anh ở trường, điều là mồ hôi của ba mẹ. Mỗi lần gọi điện thoại, mẹ hay hỏi:
- Con có ăn đủ không? Áo quần có đủ ấm không con?
Ba thì chỉ lặp lại mãi một câu:
- Con ráng lo học đi nghe. Đừng có lo gì ở nhà hết.
Thương ba mẹ, Khoa nhủ lòng phải cố gắng thật nhiều. Ngoài giờ học, anh xin làm thêm ở thư viện, để có thêm chút thu nhập. Buổi tối, sau khi hoàn tất bài vở ở trường, Khoa lại học thêm code đến nửa đêm.
Có những hôm Khoa từ trường về, mưa rơi trắng xóa, gió thổi lồng lộng lạnh thấu xương. Chuyến xe buýt cuối ngày vắng hoe, một Khoa ngồi lẻ loi bên cửa, bụng đói meo, người run lên như muốn sốt. Nhưng mỗi lần mệt mỏi muốn buông xuôi, Khoa lại nghĩ đến ba - với cái lưng còng xuống vì bao xi măng nặng; và mẹ - đôi bàn tay nứt nẻ vì nước lau sàn mùa đông.
Trời không phụ lòng người. Sự cố gắng của Khoa đã được đền bù xứng đáng sau bốn năm. Với thành tích học tập xuất sắc, lại tốt nghiệp từ một trường đại học danh tiếng, Khoa đã nhận được thư mời phỏng vấn của Google.
Vòng phỏng vấn kéo dài hai tuần. Khoa ôn bài đến hai, ba giờ sáng, luyện coding với bạn bè qua zoom, nghiên cứu những câu hỏi kỹ thuật. Mỗi khi mệt mỏi, anh mở video cả nhà đang ngồi bên bàn ăn, ba mẹ cùng cười khi thấy anh húp ngon lành chén chè đậu - và tự nhủ: “Mình không được bỏ cuộc”.
Cuối cùng, Khoa nhận được tin vui từ Google. Không một lời nào có thể diễn tả được niềm hạnh phúc đó. Khoa gọi điện thoại về ngay cho ba mẹ:
- Con làm được rồi. Ba ơi… Mẹ ơi… Google nhận con rồi.
Ba năm sau…
Chiếc xe SUV màu xám trườn nhẹ vào khu dân cư yên tĩnh ở ngoại ô. Khoa bước xuống, mở cửa xe cho ba mẹ. Cả hai ngỡ ngàng nhìn ngôi nhà màu kem hai tầng, có sân cỏ xanh mướt phía trước và những chậu hồng nhung đỏ thắm mà mẹ thích.
Khoa mỉm cười nói với ba mẹ:
- Nhà mình đó, ba mẹ. Con đã hứa rồi mà - Con đi xa rồi sẽ thành đạt trở về.
Mẹ nghẹn ngào, nước mắt rơi lăn dài theo vết nhăn nơi khóe mắt. Ba chỉ lặng lẽ vỗ vai con trai, không nói gì, nhưng đôi mắt đỏ hoe. Khoa đưa ba mẹ vào nhà, căn bếp ấm cúng đã sẵn bữa ăn chiều anh nấu - canh cải bẹ xanh, cá kho tộ và chén nước mắm có vài lát ớt.
- Con thử kho theo cách mẹ vẫn làm. Chắc cũng …không dở lắm đâu. Khoa vừa nói, vừa giẻ cá vào chén cho ba mẹ.
Mẹ cười, lau nước mắt:
- Chỉ cần con nghĩ tới, là ba mẹ đã vui rồi.
Cả nhà ngồi quây quần quanh bàn ăn. Ngoài trời nắng chiều dịu dàng đổ bóng sau khung cửa. Giấc mơ của ba mẹ, niềm hy vọng của Khoa, sau bao năm đã thành sự thật.
Sau bữa ăn, cả nhà cùng ra phòng khách. Khoa châm trà mời ba mẹ, và đặt vào tay mẹ một cuốn sổ đã sờn theo thời gian. Mẹ mở ra, tim như thắt lại. Bên trong là những hóa đơn Khoa đã đóng tiền học, tiền ăn ở, mua sắm… cùng dòng chữ Khoa ghi lại những lời nhắn nhủ của ba mẹ. Anh giữ tất cả.
Giọng Khoa run run, cố nén xúc động để nói cho hết lời:
- Con đã từng nguyện với lòng, mỗi đồng mẹ chiu chắt gửi, mỗi phần ăn ba chắt bóp cho con, con sẽ trả lại - không bằng tiền, mà bằng hết cuộc đời mình.
Mẹ bật khóc. Tiếng khóc không còn nghẹn ngào, mà vỡ òa nhẹ nhõm, đầy ắp niềm tự hào. Ba siết chặt Khoa, không nói một lời nào, mà chỉ lặng lẽ rơi nước mắt - những giọt nước mắt đàn ông đã giữ lại bao nhiêu năm khổ nhọc, bây giờ đã được phép rơi.
Tối đó, lần đầu tiên sau một thời gian lâu, rất lâu, họ ngủ dưới mái nhà mà gió không rít qua khe cửa, không có mùi ẩm mốc và bước chân chạy rầm rập ở tầng trên. Mẹ ngủ say, miệng mỉm cười như đang chìm trong giấc mơ thật đẹp.
Ba vẫn còn thức, lặng lẽ bên chiếc đèn ngủ đang hắt những tia sáng ấm áp cho căn phòng. Ký ức như một mớ ngổn ngang trong lòng - có giọt mồ hôi nhọc nhằn, có những giọt lệ nuốt ngược vào lòng vì xót xa, bất lực không đỡ đần hết khó khăn cho vợ con, có những lúc tưởng chừng cùng đường, bế tắc. Cuộc đời di dân là những giấc mơ tiếp nối. Cứ đi đi, rồi sẽ đến.
Khoa đẩy nhẹ cửa bước vào phòng nhắc ba đi ngủ, và chúc ba ngủ ngon. Ba mỉm cười với con. Ngày xưa, mỗi đêm ba vẫn vào phòng đắp chăn và chúc con ngủ ngon với cái hôn lên trán. Bây giờ con ba đã lớn và là người chăm sóc lại ba.
Khoa đứng một mình trong căn phòng vắng, nhưng không hề có cảm giác lẻ loi. Ngôi nhà này, từ đây, sẽ ghi những dấu ấn hạnh phúc cho một sự mở đầu hoàn hảo.
Khoa nhìn qua khung kính cửa sổ. Xa xa ngoài kia những ngọn đèn đang hắt từng quầng sáng xuống , soi con đường dài hun hút. Con đường này sẽ nối tiếp những con đường khác, nối vào những high way, đi khắp nơi trên đất nước này, không bao giờ cùng tận. Như cuộc sống luôn mở ra thênh thang trước mắt, chỉ cần ta bước tới. Tương lai lúc nào cũng rộng mở cho mỗi người. Khoa nhủ lòng, anh sẽ mãi cố gắng vì những bữa cơm đầm ấm của gia dình.
Anh nhớ về những ngày đầu tiên bỡ ngỡ đến trường, với chiếc ba lô to trên đôi vai run rẩy. Giờ đây, điều quý giá nhất với anh không là căn nhà mới, không là công việc ở Google, mà là giữ trọn vẹn được lời hứa với ba mẹ ngày nào “Con đi xa…và con đã trở về”.
Biển Cát
(SC)
Gửi ý kiến của bạn
